Ultrason Probu

Ultrason Probu

Prob Nedir?

Vücudumuza dokunan, temas eden parçaya prob denilmektedir. Ultrason cihazı vücudumuzun iç yapısını görüntülemek için kullanılmaktadır. Bunun için görüntü alınacak bölgeye jel sürülmektedir. Daha sonra bir başlık o bölgede keşfe çıkmaktadır. Bu başlığa prob denilmektedir.

Ultrason Probu Nedir?

Bir diğer adıyla Transdüser olarak da bilinen ultrason probu vücut dokularını saran ve yankı yapan ses dalgaları üreten bir cihazdır. Ultrason probu ayrıca ekoları alır ve bunları sonogram adı verilen bir görüntü oluşturmak için kullanan bir bilgisayara gönderir.

Ultrason ile görüntü oluşumu probda bulunan piezo-elektrik kristalleri ile olmaktadır. Bu kristallerin amacı elektrik akımını, mekanik basınç dalgalarına dönüştürmektir (piezo-elektrik olay: bu durum iki yönlü çalışır, yani bu cisimler basınç ile elektrik akımı üretebilirler).

Oluşan ses dalgaları dokulara gönderildikten sonra tekrar yansıyıp veya kırılıp proba geri dönmektedir ve prob ise bu sefer alıcı görevi ile gelen ses dalgalarını piezo-elektrik kristalleri ile elektrik akımına çevirip görüntüyü ekrana göndermektedir.

Prob Dizilimleri

Transdüserler piezo-elektrik dizilimlerine göre adlandırılırlar.

• Lineer dizilimli (array) problar, yüksek frekanslı problar olup (7-12 MHz) yüzeyel dokularda (kas iskelet) çok iyi görüntü verirler.
• Konveks (curvilinear) problar, daha geniş ve derin dokulara ulaşabilmek için düşük frekans (3.5-5 MHz) kullanırlar.
• Faz dizilimli (array) veya mikrokonveks problar, daha küçük bir alandan daha fazla görüntü elde etmekte kullanılır, kardiyak/torasik görüntüleme.
• İntrakaviter problar, uzun saplı mikrokonveks probla benzer olup transvajinal kullanılır.

Ultrason Probu Çeşitleri

En yaygın olan ultrason prob çeşitleri şunlardır;

1. Konveks Prob
2. Lineer Prob
3. EKO (Cardiac /Sektör) Prob
4. Diğer Ultrason Prob Çeşitleri

1. Konveks Prob

Ultrason problarından Konveks prob, ayrıca eğimli prob olarak da adlandırılır çünkü piezoelektrik kristal düzenlemesi eğridir. Ayrıca, dış membran şekli dışbükeydir ve derinlik arttığında görüntü çözünürlüğü azalsa bile prob derinlemesine incelemeler için kullanılır.

2D görüntüleme için dışbükey (konveks) prob geniş bir alana sahiptir ve merkezi frekansı 2.5MHz - 7.5MHz'dir.

Konveks probu kullandığımız alanlar:

• Karın muayeneleri
• Transvajinal ve transrektal incelemeler
• Organların teşhisi

3D görüntüleme için dışbükey (konveks) prob geniş bir görüş alanına ve 3,5 MHz - 6,5 MHz'lik bir merkezi frekansa sahiptir. Bunu karın muayeneleri için kullanabiliriz.

Dışbükey transdüserlere ek olarak, mikro dışbükey (mikro konveks) denilen bir alt tipi vardır. Daha küçük bir ayak izine sahiptir ve tipik olarak doktorlar bunu yenidoğan ve pediyatri uygulamalarında kullanır.

4D görüntüleme için konveks prob: Vücudun iç anatomisi, fetal yapısının 3D görüntüleme ile görselleşmesini sağlayan 4D ultrason teknolojisi diğer ultrason teknolojilerinden farklı olarak canlı akan yani donuk kare şeklinde olmayan bir video elde edilmesini sağlayabilir. Fetal kalp duvarlarının hareketlerini ve aynı zamanda damarda akan kan hareketlerinin akışını gösterebilir.

Bu hareketler 3D ultrasona dönüşür ve 4D ultrason teknolojisinin özel bilgisayar yazılımının da kullanılmasıyla birlikte 20 – 30 hacim hızla 2D transdüser bir matris dizi ile 3D transdüzer kullanılması esasına dayanır.

2. Lineer Prob

Lineer Probların piezoelektrik kristal düzenlemesi lineerdir, kirişin (dış membran) şekli dikdörtgendir ve yakın alan çözünürlüğü iyidir. Lineer dönüştürücünün ayak izi, frekansı ve uygulamaları, ürünün 2D veya 3D görüntüleme için olup olmadığına bağlıdır.

2D görüntüleme için doğrusal (lineer) dönüştürücü geniş bir alana sahiptir ve merkezi frekansı 2.5Mhz - 12Mhz'dir. Lineer probu kullandığımız alanlar:

2D Görüntüleme

• Damar muayenesi
• Meme
• Tiroid
• Tendon, artrojen; Dikdörtgen Şekillendirme Şekli
• İntraoperatif, laparoskopi
• Günlük sağlık kontrolü ve lokomotif sendrom kontrolü için vücut yağ ve muşmula kalınlığı ölçümü
• Fotoakustik görüntüleme, ultrasonik hız değişimi görüntüleme

3D Görüntüleme

3D görüntüleme için doğrusal (lineer) dönüştürücü, geniş bir alana ve 7.5Mhz - 11Mhz'lik bir merkezi frekansa sahiptir.

• Meme
• Tiroid
• Damar uygulamasının Arteria karotisi

3. EKO (Cardiac /Sektör) Prob

EKO prob dönüştürücü, faz dizi olarak adlandırılan piezoelektrik kristal düzenlemeden sonra adlandırılır ve en yaygın kullanılan kristaldir.

Phased Array transducer küçük bir ayak izi ve düşük frekansa sahiptir (merkezi frekansı 2Mhz - 7.5Mhz'dir). Işın noktası dardır, ancak uygulanan frekansa bağlı olarak genişler. Ayrıca, kiriş şekli neredeyse üçgen ve yakın alan çözünürlüğü zayıftır.

Eko probu hangi alanlarda kullanırız:

• Transözofagealeksaminasyonlar dahil olmak üzere kardiyak muayeneler
• Karın muayeneleri
• Beyin muayeneleri

Diğer Ultrason Prob Çeşitleri

• Kan akışını ve kandaki ses hızını ölçmek için CW Doppler probları olarak da adlandırılan kalem probları kullanılır. Bu probun küçük bir alanı vardır ve düşük frekans kullanır (genellikle 2Mhz– 8Mhz).
• Endokonstriyal problar size hastanın iç muayenelerini yapma fırsatı sunar. Bu nedenle, belirli vücut menfezlerine uyacak şekilde tasarlanmıştır. Endokonstriyal problar arasında endovaginal, endorektal ve endokardite probları bulunur. Tipik olarak, küçük ayak izleri vardır ve frekans 3.5Mhz - 11.5Mhz aralığında değişir.
• Transözofageal (TEE) probu daha önce belirtilen probların yanı sıra, küçük bir ayak izi vardır ve iç incelemeler için kullanılır. Özofagustan kalbin daha iyi bir görüntüsünü elde etmek için genellikle kardiyolojide kullanılır. Frekans orta, 3Mhz - 10Mhz aralığındadır.

Ultrason Prob Onarımı

Kristal tabakayı koruyan membran katmanın zamanla deforme olması, kristal tabaka ile arasında hava boşluğu oluşması ve membran üzerindeki açıklıklardan içeriye giren jel nedeni ile prob görüntüsünde kayıplar meydana gelmektedir. Bu kayıp deformasyonun durumuna göre lokal veya genel olabilir. Zamanında onarımı yaptırılmayan problar ise kristaline nüfus eden ve zamanla çürümeye sebep olan jel nedeniyle probda onarımı mümkün olmayan arızalara neden olabilir.

Yanlış bilinenin aksine ultrason probu bir sarf malzeme değildir ve kristal tabaka zarar görmediği sürece onarımı mümkündür. Bunun yanında arıza durumuna göre kablo onarımı, kablo kökü değişimi, görüntüdeki paraziti gidermek için ekranlama işlemi ve kırılmış olan prob kasasının değiştirilmesi veya imalatı gibi işlemleri gerçekleştirmekteyiz.